واکنش حسن روحانی پس از دیدن فیلم «مارمولک» کمال تبریزی
سایت حسن روحانی در واکنش به اظهارات کمال تبریزی کارگردان فیلم مارمولک نوشت: یک عضو حاضر در جلسه اکران فیلم تعریف کرده که روحانی اتفاقا فیلم مارمولک را جذاب توصیف کرد و به ویژه شیفته بازی زیبای پرویز پرستویی شد. حتی در مقابل پیشنهاد برخی افراد برای اصلاح قسمت‌هایی از آن گفت فیلم در آستانه اکران است و دیگر امکان تغییر آن وجود ندارد.
به گزارش زنهار، اخیرا گفت‌وگویی با کمال تبریزی، کارگردان سینما منتشر و او در بخشی از آن ماجرای اکران فیلم «مارمولک» برای دکتر حسن روحانی، دبیر و دیگر اعضای وقت شورای عالی امنیت ملی «به همراه اعضای خانواده‌ها و محافظین‌شان در سالن ۵۰۰ نفری دبیرخانه شورا» را روایت کرده است که فیلم با استقبال خانواده اعضای وقت شورا روبرو شد ولی روحانی گفت «باید جلوی نمایش فیلم در سینماها گرفته شود و شما - تبریزی، کارگردان و منوچهر محمدی، تهیه‌کننده فیلم - را محاکمه کنند.»
پیش‌تر هم بریده روزنامه‌ای در فضای مجازی با این تیتر منتشر شده بود: «دبیر شورای عالی امنیت ملی: در رژیم شاه هم کسی جرات ساخت فیلم موهنی مثل مارمولک را نداشت.»
در تصویر این روزنامه که البته نام نشریه و تاریخ آن مشخص نیست، آمده: منوچهر محمدی و کمال تبریزی کارگردان «فیلم موهن مارمولک» که با هدف به دست آوردن تائید افراد سرشناس «در یک جمع محدود» که در آن تعدادی از مسئولین از جمله دکتر حسن روحانی دبیر شورای امنیت ملی حضور داشتند این فیلم را به نمایش گذاشتند.
سپس عباراتی را به نقل از دکتر روحانی نوشته که «این فیلم علاوه بر آنکه اهانت‌هایی نسبت به روحانیت دارد، مردم علاقمند به روحانیت را نیز به تمسخر گرفته و آن‌ها را یک قشر نفهم و کم‌شعور معرفی می‌کند. [وی خطاب به منوچهر محمدی و کمال تبریزی گفت:] توجیهاتی که شما برای مثبت جلوه دادن این فیلم بعمل می‌آورید به هیچوجه قابل قبول نیست و اصولا ساخت این فیلم کار نادرستی بوده است.»
اما چرا این اظهارات جز در این روزنامه، در هیچ یک از خبرگزاری‌های رسمی و یا دیگر روزنامه‌های کشور منتشر و منعکس نشده است؟ دلیلش این است که دکتر روحانی اصلا اظهارنظری در این باره نکرده بود.
خبرگزاری ایسنا ۲۲ اردیبهشت ۱۳۸۳ این خبر را منتشر کرد: «حجت‌الاسلام حسن روحانی درباره فیلم مارمولک مصاحبه‌ای نداشته است. دفتر دبیر شورای امنیت ملی با اعلام این مطلب به ایسنا گفت: نمایش فیلم مارمولک بنا به دعوت دبیرخانه و با حضور آقایان منوچهر محمدی و کمال تبریزی صورت گرفته است و در پی آن آقای روحانی مصاحبه‌ای نداشته است.»
خبرگزاری ایسنا فردای آن روز در گزارشی دیگر با عنوان «همه موافقان و مخالفان فیلم مارمولک» این خبر را تکرار کرد.
خبرگزاری ایرنا هم در ۲۶ اردیبهشت ۱۳۸۳ در گزارشی با تیتر «فیلم «مارمولک، مخالفان و موافقان نظر می‌دهند»، به همین خبر پرداخت: «روزنامه جمهوری اسلامی نیز در مطلبی به نقل از حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسن روحانی دبیر شورای عالی امنیت ملی نوشت: در رژیم شاه هم کسی جرات ساختن فیلم موهنی مثل مارمولک را نداشت. دفتر شورای امنیت ملی نیز در نمابری اعلام کرد که آقای روحانی در رابطه با فیلم مارمولک مصاحبه‌ای نداشته است.»
بنابراین خبری که در آن روزنامه منتشر و طی سال‌های اخیر به مستمسکی برای حمله به دکتر روحانی بدل شده، نه مصاحبه یا اظهارات او که موضوعی است که در جلسه اکران فیلم از سوی برخی حضار مطرح شده بود و دبیرخانه شورا با آن اطلاعیه صراحتا انتساب این نظر به دکتر روحانی را تکذیب کرد.
دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی مخالف اکران فیلم نبود
درباره آنچه در جلسه اکران فیلم برای اعضای دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی گذشت، یک عضو سابق دبیرخانه شورا توضیحاتی داده است: «از آقای تبریزی خواسته شد که فیلم را در دبیرخانه نمایش دهد. البته شاید حضور ذهن آقای تبریزی یاری نمی‌کند و این جلسه را با جلسه دیگری اشتباه گرفته است، چرا که ظرفیت سالن دبیرخانه شورا ۱۰۰ نفر است نه ۵۰۰ نفر و در آن جلسه خانواده‌ها حضور نداشتند، چون علاوه بر اعضای دبیرخانه شورا (و نه اعضای شورا)، تعدادی از روحانیون و چند مقام قضائی هم حضور داشتند. اکثریت حضار انتقاداتی به فیلم داشتند که عمدتا هم درباره اسم فیلم بود که «مارمولک» نباشد و چند نقد دیگر هم مطرح شد. با این حال دبیرخانه شورا مخالفتی با اکران فیلم نداشت چنانکه پس از آن در سینماها اکران شد و حاشیه‌هایی که برای آن ایجاد شد از قبیل توقف اکران در سینماها، به دلایل دیگر از سوی گروه‌های خاص بود.»
به گفته این عضو سابق دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی «آقای تبریزی توضیح دهد که اگر دبیر شورا چنین نظری درباره فیلم داشت و تهدید به عدم اکران آن و محاکمه عواملش داشت، پس چطور فیلم در سینماها اکران شد؟ تهیه‌کننده فیلم همان موقع گفته بود هیچ مرجع رسمی حکمی برای فیلم صادر نکرده است. انتقادات اعضای حاضر در آن جلسه درباره نام فیلم هم صرفا در حد پیشنهاد بود البته خود آقای تبریزی هم بعدها گفت که می‌خواسته اسم فیلم را به جای «مارمولک»، «آدرس خدا» بگذارد که شورای پروانه نمایش با آن مخالفت کرده است.»
این عضو حاضر در جلسه اکران فیلم افزود: «دکتر روحانی اتفاقا فیلم مارمولک را جذاب توصیف کرد و بویژه شیفته بازی زیبای پرویز پرستویی شد. حتی در مقابل پیشنهاد برخی افراد برای اصلاح قسمت‌هایی از آن گفت فیلم در آستانه اکران است و دیگر امکان تغییر آن وجود ندارد. فقط ملاحظاتی را به کارگردان و تهیه‌کننده در حد امکان تغییر نام فیلم جهت حفظ شان روحانیت مطرح کرد، اما نه ایشان در جایگاه قضائی بود که تهدید به محاکمه کند و نه اساسا دبیرخانه شورا این جلسه را برای تصمیم‌گیری درباره توقیف یا اکران فیلم برگزار کرده بود. چنانکه پس از آن هم هیچ نظری درباره فیلم نداد و نقل‌قول منتسب به دکتر روحانی هم بلافاصله از سوی دبیرخانه تکذیب شد.»
رفع توقیف فیلم مارمولک در دولت روحانی
فیلم «مارمولک» ۱۵ سال پس از توقیف، در دولت روحانی پروانه نمایش گرفت تا نوروز ۹۹ در شبکه نمایش خانگی پخش شود. حسین انتظامی، رئیس وقت سازمان سینمایی در کتاب خاطراتش «پرگار» روایت کرده: «اواخر سال ۱۳۹۸ آقای منوچهر محمدی مراجعه کرد تا مارمولک را در شبکه نمایش خانگی قرار دهد. دو مشکل داشت اولاً این فیلم پروانه نمایش نداشت و از توقیف فیلم در سال ۱۳۸۳ عملاً بایگانی شده بود و ثانیاً حقوق نمایش خانگی را که قبلاً به فارابی داده بود هنوز چند ماه از مدت آن باقی مانده بود.
این فیلم از زمان، توقیف مثل همه فیلم‌هایی که این تجربه تلخ را داشتند، دیگر رنگ نمایش را به خود ندید البته اگر پروانه نمایش فیلم در همان زمان باطل نشده بود با بخشنامه جدیدمان (بی‌نیازی فیلم‌های دارای پروانه نمایش سینمایی از دریافت پروانه نمایش خانگی) نیازی به پروانه نداشت. به چند علت با این درخواست موافق بودیم: اولاً فیلم خوبی بود. ثانیاً اگر فیلمی به لحاظ شرایط زمانی در دوره‌ای نباید اکران می‌شد، دلیلی ندارد که حکم ابدی داشته باشد. ثالثاً عرصه‌های نمایش، اقتضائات خودش را دارد. اکران سراسری و پرتبلیغات، اکران محدود، گروه هنر و تجربه، جشنواره‌های داخلی و خارجی، سینما سیار، با شبکه نمایش خانگی و سایر بسترها متفاوت‌اند و دلیلی ندارد که اگر به هر دلیلی با یکی از آن‌ها مخالفت می‌شود این حکم به سایر عرصه‌ها تسری یابد. این سیاستی بود که در سازمان سینمایی شروع کرده بودیم.»
