چرا موزه جواهرات ملی ایران همچنان تعطیل است؟

به گزارش زنهار،حواشی گاف خبرساز علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت، هر روز زاویه تازه ای پیدا می کند. حالا در تازه ترین واکنش به سخنان آقای سخنگو، این پرسش در شبکه‌های اجتماعی و بین افکار عمومی مطرح شده که چرا موزه جواهرات ملی ایران پس از نزدیک به سه سال همچنان تعطیل است؟!

به گزارش مردم سالاری آنلاین،ماجرا از آنجا آغاز شد که بهادری جهرمی در توئیتی همزمان با سالروز فرار محمدرضا شاه از ایران نوشت: «35 میلیارد دلار اموال ایرانیان؛ 384 چمدان جواهر و الماس؛ دو تاج با 5 هزار قطعه الماس، 50 قطعه زمرد و 368 حبه مروارید که از نظر قیمت غیرقابل تخمین است و... این‌ها بخشی از اموالی است که دیکتاتور هنگام فرار با خود به خارج برد. امروز سالگرد مرگ سلطنت، وابستگی و وطن‌فروشی در ایران است.»

در پاسخ به این توئیت، حسین دهباشی، مستندساز نوشت: «با سلام و احترام. کلیه‌ی جواهرات خاندان سلطنتی، از جمله دوتاج مذکور هم اینک در موزه جواهرات بانک مرکزی موجود است و ساعت 14 تا 17 روز‌های شنبه تا سه‌شنبه جهت بازدید عموم در دسترس است. زشت است به خدا! شما به سلامتی سخنگوی دولت‌اید پسرم!» هرچند احتمالا آقای دهباشی هم آن زمان یادش نبود که این موزه همزمان با شیوع کرونا تعطیل شده و بر خلاف سایر موزه‌ها که پس از کرونا بازگشایی شدند این موزه به بهانه جابجایی مکان موزه همچنان ادامه دارد.

با این حال سخنگوی دولت در توئیتی جدید مدعی شد که غارت سرمایه ایرانیان توسط شاه را حامیان آمریکایی شان هم تایید کرده اند؛ بدیهی است سلطنت طلبان از پذیرش آن واهمه دارند! اما دهباشی باز هم به او پاسخ داد و نوشت: آقای سخنگو لطفا لینک تایید آمریکایی‌ها مبنی بر غارت ایرانیان توسط شاه را مرقوم فرمایید. خصوصا منبع خبری خود جهت خروج 35 میلیارد دلار ( دو برابر و نیم گل بودجه کشور در سال 57 معادل 350 پالت صد میلیون دلاری !) همراه با هواپیمای شاه را ذکر کنید.

اما نه تنها سخنگوی دولت، لینک یا سندی ارائه نداد، بلکه در حاشیه جلسه هیئت دولت و در پاسخ به واکنش فرح دیبا، همسر محمدرضا پهلوی در خصوص اموال خارج شده توسط این خاندان از ایران گفت: این واکنش را به فال نیک میگیریم و امیدواریم یک محکمه صالح میزان اموال غارت شده توسط این خاندان و محل خرج شدن این اموال که عمده آن برای ایجاد فشار رسانه‌ای و ناامنی در ایران بوده است را بررسی کند. در این میان خبرگزاری فارس نوشت: «در واکنش به فضای رسانه ای ایجاد شده، همسر شاه، فرح پهلوی واکنش نشان داده و گفته: « من چیزی ندزدیدم؛ جواهراتم را در گنجه‌های کاخ نیاوران گذاشتم و فقط یک جفت پوتین برای پیاده‌روی برداشتم!» فرح پهلوی در حالی این سخنان را مطرح کرده که فرزند خودشاه پندارش در مصاحبه‌ای جواب مادرش را داده و گفته: پدرم هنگام خروج از ایران حدود 62 میلیون دلار از ایران خارج کرده و دارایی ما فقط همین مقدار است! البته که باید گفت؛ این تازه بخشی از آن میلیاردها دلاری است که روزنامه‌های آمریکایی و انگلیسی به آن اعتراف می‌کنند و ربع پهلوی می‌خواهد این سرمایه هنگفت ایرانیان را که به دست پدرش دزدی شده،‌ تقلیل دهد اما برای بهتر مواجه شدن با این موضوع باید سری بزنیم به اسنادی که خود رسانه‌های اروپایی و آمریکایی از اموال میلیارد دلاری شاه و خانواده‌اش منتشر کرده‌اند.» اما صرفنظر از این که چه میزان از ثروت خاندان پهلوی از کشور خارج شده، نکته جالب اینجاست که حداقل دو تاج مربوط به شاه و ملکه که ارزش مادی بسیار زیادی دارند و توسط سخنگوی دولت ادعای خروج آنها از کشور توسط خاندان پهلوی مطرح شده بود، در موزه جواهرات ملی بانک مرکزی ایران نگهداری می‌شوند. خسرو سینایی مستندساز فقید ایرانی در سال 1387 فیلم مستندی از مجموعه موزه جواهرات ملی ایران به سفارش بانک مرکزی ساخته است. در بخشی از این فیلم و در معرفی آثار این مجموعه، دو تاج مربوط به پهلوی دوم و ملکه در دو ویترین متوالی دیده می‌شوند. بانک مرکزی ایران نیز در معرفی آثار گنجینه جواهرات ملی خود بخش‌هایی از فیلم خسرو سینایی را روی وب‌سایت خود قرار داده و در همین بخش کوتاه از مستند نیز تاج‌های شاه و ملکه پهلوی در ویترین دیده می‌شوند.

در سال 1316 بنا به مصوبه مجلس شورای ملی جواهرات ملی ایران به بانک ملی منتقل شد و پشتوانه اسکناس ایران شد. خزانه فعلی جواهرات ملی در خیابان فردوسی تهران یا همان «موزه جواهرات ملی» نیز در سال 1334 ساخته شد و بعدها همزمان با تأسیس بانک مرکزی در سال 1339 شمسی افتتاح شد و زیر نظر بانک مرکزی قرار گرفت. بر اساس متنی که در صفحه فرزانه ابراهیم زاده، پژوهشگر تاریخ منتشر شده، تمام موجودی خزانه جواهرات ملی، حتی تاج‌های شاه و ملکه برای مراسم خاص تنها زمانی قرض داده می شد که پنج نفر یعنی رئیس کل بانک مرکزی، وزیر اقتصاد و دارایی، رئیس سازمان برنامه و بودجه، رئیس بانک ملی و رئیس خزانه حاضر باشند و پای صورت جلسه را امضا کنند. اما در سال 57 که اوضاع کشور نابسامان بود، هر روز یکی از آنها در جلسه ای که برای بررسی تقاضای قرض گرفتن موجودی موزه تشکیل می شد حاضر نمی شد تا امکان قرض گرفتن آنها فراهم نشود.

بر اساس اطلاعاتی که از موزه جواهرات ملی بانک مرکزی پیش از این منتشر شده و در دسترس همگان قرار دارد، تاج پهلوی که به دستور رضاشاه ساخته و در تاج‌گذاری او و جانشینش محمدرضا شاه به کار برده شد در خزانه بانک مرکزی ایران  یا همان موزه جواهرات ملی نگهداری می‌شود. در ساخت این تاج 3380 تکه الماس روی هم به وزن 1144 قیراط (229 گرم) که بزرگ‌ترین آن، یک الماس زرد برلیان 60 قیراطی (12 گرم) است به کار رفته است. این الماس در مرکز تاج به شکل یک خورشید تابان و در میان الماس‌های کوچک‌تر قرار داده شده‌است. پنج تکه زمرد روی هم به وزن 199 قیراط (40 گرم)، دو قطعه یاقوت کبود به وزن 19 قیراط و تعداد 368 حبه مروارید سفید طبیعی تقریباً یک‌شکل و یک‌اندازه در سه ردیف به‌کار برده شده‌است. وزن تاج با کلاه مخمل درونی ان برابر با 444 مثقال یا در حدود دو کیلو و هشتاد گرم است.

تاج ملکه هم تاجی بود که فقط توسط فرح پهلوی استفاده می‌شد و جزو جواهرات ملی ایران محسوب می شود که در همان موزه نگهداری می شود. تاج بر بستر طلای سفید و یک کلاه مخمل سبز یشمی با 38 زمرد، 34 یاقوت، 105 مروارید، 1446 الماس و با یک زمرد شش‌ضلعی 150 قیراطی در مرکز تاج تزئین شده‌است. دو قطعه اسپینل حدود 83 قیراط و بزرگترین مروارید حدود 22 میلی‌متر طول دارد و وزن تاج حدود دو کیلوگرم است. گردنبند فرح پهلوی، خواهر ناتنی محمدرضا شاه، تاج کیانی، الماس‌های معروف دریای نور و نورالعین و کره جواهنشان از دیگر آثار قیمتی هستند که به عنوان پشتوانه پول ملی ایران در موزه جواهرات ملی بانک مرکزی نگهداری می شود و لااقل تا اسفند 1398 که به دلیل شیوع کرونا درهای موزه بسته شد، در معرض دید عموم قرار داشت. اما اکنون نزدیک به سه سال است که موزه تعطیل شده و هیچ توضیح دقیقی هم درباره زمان اتمام این تعطیلی داده نمی شود. در واقع در سه سال اخیر، کسی این جواهرات را که سخنگوی دولت مدعی خروج آنها از کشور توسط شاه شده اما تا سه سال پیش در موزه موجود بود، ندیده است و همگان منتظر بازگشایی مجدد این موزه هستند. مجموعه جواهرات ملی ایران از لحاظ هنری، تاریخی و منحصربه‌فرد بودن به گونه ای است که حتی زبده‌ترین کارشناسان و ارزیابان جهان هم نتوانسته‌اند ارزش واقعی یا تقریبی آن را محاسبه کنند چراکه در این مجموعه گوهرهایی است که در جهان نظیر ندارد.